ისეთ დროებაში ვცხოვრობთ, ბევრ ემოციას, ფიქრს და ამბავს რომ გადაზელს ერთმანეთში. ზოგჯერ მგონია, ფილმში ვართ, სადაც ყველა ჟანრი ერთადაა თავმოყრილი, ემოციებსაც შესაბამისს აჩენს – ხან ვიცინით, ხან ვტირით, ხან სასოწარკვეთაში ვართ, ხან გაუგებრობაში, ხან სევდაა და ხანაც უსაზღვრო ოპტიმიზმი. ამ ემოციურ როლერკოსტერსაც გადააზრება სჭირდება, განცდა და თვითგამოხატვა. ეს უნარი კი დაბადებიდან არავის დაგვყოლია, ზოგი ადრეულ ასაკში ვსწავლობთ საკუთარი ემოციების მოვლას, ზოგი უფრო გვიან. თუმცა, ეს ნამდვილად დასწავლადი უნარია და ყველაზე ღირებული, რაც შეიძლება ასეთ რთულ დროს ადამიანებმა საკუთარი თავისთვის გავაკეთოთ. არსებობს ასეთი თქმა – “სულ საინტერესო დროებაში გეცხოვროს“. ძველ ჩინურ წყევლას მიაწერენ, თუმცა არა მგონია სიმართლე იყოს. უფრო, თანამედროვე დასავლელების მოგონილია, ვფიქრობ. თუმცა, რა მნიშვნელობა აქვს ვინ არის ავტორი, შინაარსია კარგად გასააზრებელი. რას ნიშნავს საინტერესო დროება? ქაოსი, ომი, გაურკვევლობა, პოლიტიკური აჯანყებები, კრიზისი, პანდემია… თითქოს წყევლასავით ჟღერს, ასეთ დროებაში ცხოვრებას რომ უსურვებ ადამიანს. თუმცა, მეორე მხრივ დალოცვაც შეიძლება იყოს. დროება, რომელიც სტაბილურია, მშვიდია, წინასწარგანჭვრეტადია, ინტელექტუალურ გარღვევებს ვერ შობს – ისტორია ასე ამბობს. მეორე მხრივ, დიდი ცვლილებების დროებაში ცხოვრება ისეთი უნარების დასწავლას და აზროვნების პარადიგმის ცვლილებას მოითხოვს ჩვენგან, რომელიც თან რთულია და თან შესაძლებლობებით აღსავსე. როგორ ვუპასუხებ ამ გამოწვევებს, ეს ჩემი ადამიანური გადაწყვეტილებაა. სოციალური და პოლიტიკური აჯანყებების დროს, სტრესი, დეპრესია, გადაწვა, სასოწარკვეთა,…

არჩევანის ბუნებაზე თუ დავფიქრდებით, პირველი მახსენდება ასეთი რამ – არსებობს სივრცე სტიმულსა და საპასუხო რეაქციას შორის და ამ სივრცის გაცნობიერება ნამდვილად არის ძალა. არ გეგონოთ ეს ჩემი მოსაზრება, სადღაც ამოვიკითხე, თუმცა ახლა ვერაფრით ვიხსენებ ავტორს. მთელი სამყარო ჩვენს ირგვლივ სტიმულის უსასრულო ჯაჭვია. სულ რაღაც ხდება, სულ მოქმედებაა, სულ ცვლილებებია. რა დიდებული რამაა ბუნება, არა? ისეთად შექმნა ადამიანის სხეული, ზოგჯერ რომ ვუფიქრდები, იდეალური ბიო-რობოტი მგონია (რომელსაც თავში არასწორი პროგრამები ჩაუდეს). ნერვული სისტემა, რომელიც ჩვენი ყოფნის ბიოლოგიური ფუნდამენტია, უმალ მომართულია თითქმის სინქრონში იმოქმედოს გარედან შემოსულ სტიმულზე. იმიტომ ვიყენებ სიტყვას თითქმის, რომ სწორედ აქ არის გაცნობიერების სივრცე. ცოტას ნერვულ სისტემაზე ვილაპარაკებ და გაცნობიერების ამბებზე მერე გადავალ, თუ ძალიან არ ჩამითრია ნეიროფიზიოლოგიის საკითხებმა. იმაზე დაფუძნებით, რასაც ვხედავთ, გვესმის თუ ვგრძნობთ, ნერვული სისტემა მართავს ჩვენს ყველა ქმედებას. ის განსაზღვრავს როგორ ვფიქრობთ, ვმოქმედებთ, რას განვიცდით, რა რეაქციები და რეფლექსები გვაქვს. როდესაც რაღაც იცვლება გარემოში ან ჩვენში, ნერვული სისტემისთვის ეს არის სტიმული და მისი მთავარი ფუნქციაა ჰქონდეს რეაქცია სხვადასხვა სტიმულზე სხვადასხვა გზით. ძალიან მარტივად რომ ვთქვათ, შემოდის ინფორმაცია, ნერვული სისტემა ამ ინფორმაციას იღებს, გადაამუშავებს, აინტეგრირებს და აქვს საპასუხო რეაქცია სხეულებრივ, აზრობრივ და განცდების დონეზე. სწორედ ინტეგრირების პროცესში ვიღებთ გადაწყვეტილებებს ქმედებაზე. როგორც კი გადავწყვეტთ, ჩვენი სხეული რეაგირებს, ემოციები…

… გაგრძელება. იყო ავთენტური და იპოვო შენი გზა, ყველაზე ღირებული და ყველაზე რთული ამბავია. იმიტაციას თავისი ბონუსები აქვს. როგორც მხატვრები სწავლობენ დასაწყისში ხატვას – გადახატვით, ასევეა იმიტაცია, რადგან თუ შესრულების ტექნიკაზე ფიქრობ, შემოქმედებაში ვერ დაიღვრები. იმიტაცია კიდევ გეხმარება გაიწვრთნა ტექნიკაში. და როცა საკმარისად ისწავლი იმიტაციით, სადღაც შიგნიდან ჩნდება შეგრძნება, ძახილი, რომელიც მიგანიშნებს – დროა მიბაძვის რეჟიმიდან გახვიდე და რაღაც შენი შექმნა, შენი და ავთენტური. სინამდვილეში ეს არის ყველაფერზე მეტად ღირებული. ეს გზა რთულია, იმედგაცრუებების გზაა. უფრო ზუსტად რომ ვთქვა, ილუზიებიდან გასვლის, მოლოდინების გაშვების და იმ ყველაფრისგან გათავისუფლების, რაც ხაფანგია მეტამორფოზისთვის. ამ პროცესში თითქოს ყველაფერს ხელს უშვებ – კონტროლს, წარმოსახვებს, საკუთარ თავს. ამ პროცესში თითქოს ემორჩილები, სწავლობ როგორია ყოფნა ჩამოშლილ რეალობაში, მორღვეული იდენტობით და საკუთარ თავზე ილუზორული წარმოდგენებით. სიბნელეში ხეტიალს ჰგავს, თან ძალიან საშიშია და თან ძალიან ამაღელვებელი, რადგან ინტუიცია გეუბნება, რომ შენს წინაშე საოცარი ახალი სამყარო გადაიხსნება. და ინტუიცია სწორია. ინტუიციის საფეხურზე ყველა რწმენა-წარმოდგენა, რაც აქამდე შეგიქმნია, იშლება და რჩები მხოლოდ საკუთარ თავთან. ამ დროს არის ყველაზე ღრმა ფიქრი – ვინ ხარ, როდესაც არ ხარ შენი მოლოდინები, შენი გამოცდილებები, შენი შიშები, შენი რწმენები, შენი პატერნები, შენი შეხედულებები საკუთარ თავზე, ან სხვისი შეხედულებები შენზე – როდესაც ეს ყველაფერი არ ხარ, მაშინ…

ყოფილხარ უძრაობაში? თითქოს ცხოვრობ, თითქოს ყოველდღე აკეთებ იმას, რაც გასაკეთებელია, რაც აუცილებელია, პასუხისმგებლობა გაქვს აღებული, ან ვალდებული ხარ. აკეთებ და მიუხედავად ამისა, მაინც უძრაობაში ხარ. თითქოს ინერციით აკეთებ. ასე მგონია, ცხოვრების ნახევარზე მეტს ამგვარ „მოძრავ“ უძრაობაში ვატარებთ, ინერციით ვცხოვრობთ. თითქოს, სასიცოცხლო ენერგია სადღაც არის მიმალული, სადღაც გაუცნობიერებელ შრეებში და ჩვენც ერთგვარ აპათიურობაში ვართ. შეიძლება წლები გავიდეს ასე, ან თვეები და ვერც მივხვდეთ, რა ხდება ჩვენს თავს. თუმცა, სასიცოცხლო ენერგია ყოველთვის ითხოვს აღმოჩენას, გარეთ გამოშვებას, ქმედების დინებაში შესვლას და პერიოდულად, შინაგანი ხმა ან შინაგანი კონფლიქტი ჩნდება, რომელიც მიგანიშნებს, რომ რაღაც ისე არ არის, რაღაც შესაცვლელია. ასეთია ინერციაში ყოფნა. ეს არის უძრაობის საფეხური – ჩვენი, ადამიანური ჩრდილოვანი მხარე. ინერციას ზოგჯერ მოჩვენებითი მოძრაობა ახასიათებს, რუტინაში ჩაძირვა, მხოლოდ სავალდებულო ავტომატური საქმეების კეთება. უფრო ცუდ შემთხვევაში – სრული უძრაობა, მორალური და ინტელექტუალური სიზარმაცე. ეს არაბუნებრივი მდგომარეობაა. ადამიანები მოძრავი არსებები ვართ, მოძრაობისთვის ვართ, მარადიულ ცვლილებებში დავაბიჯებთ. ინერცია კი თვით-დესტრუქციული ენერგიაა, წინააღმდეგობაა სიცოცხლის მიმართ. იმის გაცნობიერება, რომ ინერციაში ვართ, უკვე ითხოვს მოძრაობას, სხვაგვარ მოქმედებას. თუმცა, ინერციიდან პირდაპირ ქმნადობაში გადასვლა, ვფიქრობ, არ ხდება და იქამდე გზა არის გასავლელი. ინერციას შესაძლოა იწვევდეს გაუცნობიერებელი პატერნები, სურვილები, რწმენები – ის, რასთან მიმართებაშიც კითხვებს არ ვსვამთ, არც კი განვიხილავთ, უბრალოდ ჩრდილშია. რადგან,…

სამყაროს ჩემეული აღწერა განსხვავდება სამყაროს სხვა აღწერებისგან. სამყაროს ჩემეულ აღწერაში ჩემი ჭეშმარიტებაა, რომელშიც და რომლითაც მე ვცხოვრობ. ჩემს ჭეშმარიტებას კი მთლიანად ვავლენ ყოფნაში – ჩემს ღრმად პერსონალურ პროექტში მომავლის საკუთარი თავის შესახებ, რასაც ვეფუძნები და საიდან გამომდინარეც ვოპერირებ აქ და ახლა. და თუ აქ და ახლა ქმედებაში არც არაფერს ვქმედებ, ალბათ მომავლის რა პროექტიც გამაჩნია, იქ თავს ვიტყუებ. რთული სიმართლეა ეს, რომელსაც უმეტესად თვალს ავარიდებთ. თუმცა, ამ რთული სიმართლის გაგებით შეიძლება მთლიანად შეიცვალოს ჩვენი გადააზრება საკუთარი თავის და მოხდეს ისე, რომ სულ სხვა რეალობაში მოგვინდეს გამოღვიძება. დიალოგი ეგზისტენციალურ საფეხურზე ამისთვისაა – რადგანაც ჩვენი ქმედება, ქცევები და მოტივაცია განსაზღვრულია ყოფნის ფუნდამენტური გაგებით, ამ საფეხურზე რეფლექსია ბევრს არაფერს ცვლის. ეგზისტენციალურ საფეხურზე რეფლექსია კი არჩევანის მრავალფეროვნებაში ითარგმნება – მე, როგორც ადამიანი, როდესაც არჩევანს ვაკეთებ, სამყაროს რა აღწერიდან ამოვდივარ და ამ აღწერაში რა პერსპექტივები არსებობს: რასაც ვხედავ, რასაც ვერ ვხედავ, მაგრამ შემიძლია დავინახო, რასაც ვხედავ, მაგრამ გავურბივარ, ან თავს ვიტყუებ და ა.შ. ძალიან მრავალფეროვანია ეს პერსპექტივები და სწორედ ამის გააზრება გვაძლევს თავისუფლებას – თავისუფლებას არჩევანში. ეგზისტენციალური დიალოგი არის სივრცე ღრმა გააზრებისთვის – იმისათვის, რომ მეტად ავთენტური გახდეს ადამიანი, მეტად გამოვიდეს სოციალური კონსტრუქციებიდან, გარედან თავს მოხვეული რწმენებისგან და მეტად დაუახლოვდეს თავის შინაგან სინამდვილეს. ეს, გარკვეულწილად,…